Parametry łożysk

Cichobieżność

Cichobieżność jest w większości przypadków parametrem niezauważalnym. Praca łożyska przeważnie nie powoduje większego hałasu od pracy maszyny. Istnieją jednak maszyny gdzie wymagana jest cicha praca łożyska. Do tych urządzeń można zaliczyć wszelakie urządzenia pomiarowe, sterujące, urządzenia do nagrywania dźwięków, wyposażenie szpitali czy urządzenia gospodarstwa domowego.
Za szum pracy łożyska odpowiadają głównie błędy w wykonaniu łożyska, stąd łożyska o zwiększonej klasie dokładności będą miały niższy poziom drgań od łożysk w wykonaniu normalnym. Często aby obniżyć poziom hałasu pracującego łożyska stosuje się koszyki masywne z mosiądzu. Na cichobieżność wpływa również jakość smarowania łożyska.
‍

Trwałość

‍
Trwałość inaczej zużycie łożysk tocznych oznacza liczbę cykli obciążenia odpowiadającą liczbie obrotów aż do utraty zdolności pracy łożyska. Jest to czas pracy łożyska wyrażony w milionach obrotów lub godzinach przydanej prędkości obrotowej, obliczany od chwili wystąpienia pierwszych oznak zmęczenia materiału.
Trwałość zależna jest od naturalnych procesów zużycia takich jak ścieranie czy zmęczenie materiału.
‍

Jak wykazały badania zjawisko zmęczenia materiału przebiega w sposób nieregularny, stąd też przyjęto trwałość umowną, dla której przyjęto liczbę obrotów, jaką osiągnie bez objawów zmęczenia 90% badanych łożysk w określonych warunkach. Oznacza to, że 10% badanych łożysk może wykazać mniejszą trwałość, co jednak mieści się w dopuszczalnych granicach.
Trwałość umowną nazwaną trwałością nominalną i oznaczono symbolem ”L10”.
Trwałość nominalną można określić jako zależność nośności oraz obciążenia:
L=(C/P)p
gdzie:
L - trwałość nominalna L=L10
C - nośność dynamiczna
P - obciążenie
p - wykładnik potęgowy wynoszący dla łożysk kulkowych 3, łożyskwałeczkowych 10/3
‍

‍
Nośność

‍
Wyróżnia się dwa rodzaje nośności:
Dynamiczną - oznaczenie”C”
Statyczną - oznaczenie ”Co”
Nośność dynamiczna ”C” wyrażana w jednostkach siły oznacza obciążenie łożyskapod względem wartości i kierunku, które może przynieść przy nominalnejtrwałości równej 1 milion obrotów. Dla łożysk poprzecznych nośność makierunek ściśle promieniowy, a dla łożysk wzdłużnych ściśle osiowy.
Nośność statyczna ”Co” wyrażona w jednostkach siły oznacza obciążenie łożyskabędącego w spoczynku lub obracającego się z niewielką prędkością obrotowąn<10 obr/min.
Inaczej nośność statyczna oznacza dopuszczalne całkowite odkształcenie trwałeelementu, nie przekraczające 0,0001 wartości średnicy elementu tocznego.
‍

‍
Tarcie

‍
Tarcie wyrażane jest jako suma tarcia toczenia, ślizgania oraz smarowania. Stądna tarcie mają wpływ takie czynniki jak prędkość obrotowa łożyska,wielkość łożyska oraz właściwości środka smarnego. W przybliżeniucałkowity moment tarcia wynosi:
M=µ*P*d/2
gdzie:
M - moment tarcia łożyska(N*mm)
µ - współczynnik tarcia (umowny)
P - obciążenie łożyska (N)
d - średnica otworu łożyska (mm). Wartość współczynnika tarcia dlaróżnych łożysk podana jest w tabeli. Dla łożyska pracującego wnormalnych warunkach pracy, przy stałym obciążeniu oraz przy doborzeodpowiedniego środka smarnego współczynnik tarcia wynosi w przybliżeniu µ=0,5.
Do łożyskowań, gdzie potrzebne jest małe tarcie stosuje się najczęściej łożyskakulkowe zwykłe, walcowe, łożyska kulkowe wahliwe oraz łożyskakulkowe wzdłużne.

‍

TYP   ŁOŻYSKA

‍

M

poprzeczne

łożyska kulkowe zwykłe i kulkowe  skośne jednorzędowe

0,0015

łożyska kulkowe skośne  jednorzędowe

0,0015-0,002

łożyska kulkowe skośne dwurzędowe

0,0025

łożyska kulkowe wahliwe

0,001

łożyska igiełkowe

0,0025

łożyska baryłkowe

0,0018

łożyska stożkowe jednorzędowe

0,0018

łożyska walcowe

0,0011

wzdłużne

łożyska kulkowe

0,0013

łożyska igiełkowe

0,005

łożyska baryłkowe

0,0018

łożyska walcowe

0,005

Luz wewnętrzny

‍
Luz wewnętrzny jest to odległość przesunięcia dwóch pierścieni łożyska względem siebie z jednego skrajnego położenia w drugie. W zależności od kierunku przesunięcia położenia względem siebie dwóch pierścieni mamy do czynienia z luzem wewnętrznym osiowym (przesunięcie poprzeczne) oraz promieniowym (przesunięcie wzdłużne). Ostatecznie luz wewnętrzny będzie odpowiadał wartości uśrednionej luzów promieniowego i osiowego.
Należy pamiętać o tym, iż po zamontowaniu łożyska luz wewnętrzny ulega pewnej zmianie w stosunku do luzu łożyska bez zabudowy. Różnica ta tkwi w odkształceniach pierścieni po montażu oraz rozszerzalności cieplnej elementów łożyska. Luz po zamontowaniu łożyska ma więc wartość mniejszą i nosi nazwę luzu roboczego.
Większość łożysk tocznych produkowana jest z luzem wewnętrznym normalnym CN (oznaczenie to jest często pomijane w oznaczeniach łożysk), oznacza to występowanie luzu roboczego podczas pracy tych łożysk. Występują również łożyska posiadające luz mniejszy niż normalny (C1, C2) i łożyska posiadające luz większy niż normalny (C3, C4, C5).

‍